کفـاره غیبت
*توبه از گناهان واجب است و هر مسلمان باید بى درنگ از گناه خود پشیمان شده، توبه کند و اگر موفق به توبه نشود و از دنیا برود، در صحنه قیامت با گناهان بسیار خود رو به رو خواهد شد و هیچ گریزگاهى نخواهد داشت.
انسانى که غیبت می کند، مرتکب گناهى بزرگ شده و بر او واجب است که بلافاصله توبه کند.
*پیامبر اکرم (ص) فرمود:
هر کس از برادر مسلمانش غیبت کند، روزه اش باطل مىشود و وضویش از بین
مىرود؛ پس اگر در این حالت بمیرد، در حالى مرده است که حلال شمرنده حرام
الاهى است.
استماع غیبت
همان گونه که گفته شد، غیبت زمانى تحقق می یابد که شنونده اى وجود داشته باشد؛ پس شنونده غیبت، همانند گوینده آن، در تحقق غیبت نقش دارد؛ از این رو حکم غیبت شامل حال او نیز می شود.
با این وصف، فقیهان «گوش دادن» به غیبت را هم از لحاظ شرعى حرام دانسته اند و از این نظر اختلافى بین آنها نیست. روایات بسیارى نیز در این زمینه وجود دارد که به برخى از آنها اشاره میشود:
امام صادق (ع) نقل کرده است که پیغمبر اکرم (ص) افراد را از غیبت کردن و گوش دادن به آن نهى فرمود:
-پیامبر گرامى(ص) فرمود: گوش کننده غیبت یکى از دو نفرى است که غیبت میکند.
-هیچ مجلسى با غیبت آباد نشد، مگر این که از نظر دینى خراب شد.
-گوش هاى خود را از شنیدن غیبت پاک کنید.
-امام صادق (ع) نیز میفرماید: غیبت، کفر، و شنونده و خشنود از آن، مشرک است.
غیبت، طبق فرموده امام صادق (ع) چنین است:
غیبت آن است که آن چه عیبى را خداوند پنهان ساخته است، بازگویى.
-از سویى، شنونده غیبت در آشکار شدن آن عیب همان اندازه نقش دارد که
گوینده غیبت دارد؛ زیرا اگر گوشى براى شنیدن غیبت نباشد، گوینده کارى از
پیش نمی برد؛ بنابراین، هر دو مرتکب گناه شده اند.
-امام صادق (ع) از رسول اکرم (ص) چنین نقل کرده است:
کسى که عمل زشتى را نشر دهد، مثل کسى است که آن کار را آغاز کرده است.
-همچنین امام صادق (ع) فرمود:
کسى که از مؤمنى، چیزى را که با چشمش دیده یا با گوشش شنیده، به کس دیگر بگوید، از کسانى که ایمان آورده اند، نشر یابد و براى ایشان عذاب دردناکى است.
-در غیبت، گوینده با گفتار، و شنونده با شنیدن خود، راز دیگرى را فاش می کنند و منشأ نشر عمل زشت می شوند، البته گوش کردن هر چیز دو حالت دارد:
۱) یا شنیدن (سماع) است؛ بدین معنا که چیزى ناخودآگاه به گوش کسى میرسد، بدون این که او خواسته باشد به آن گوش فرا دهد.
۲) یا گوش دادن (استماع) است؛ یعنى شخص به طور کامل توجه کند و آن چه را می شنود، به ذهن خود بسپارد.
نکته قابل توجه دیگر آن که در مسأله غیبت، گوش ندادن به غیبت دیگران کافى نیست؛ بلکه افزون بر گوش نکردن، مقابله با آن نیز لازم است.
فقیهان بر این نظر اتفاق دارند که نه تنها نباید به غیبت گوش کرد، بلکه اگر کسى در جایى غیبت می کند، باید او را از این کار بازداشت.
رد غیبت
هر جا رفتار زشت و امر حرامی واقع شود، بر هر مسلمان واجب است از منکر نهى کند و این مسأله به غیبت اختصاص ندارد، اما در این جا افزون بر نهى از غیبت، رد آن و دفاع از غیبت شونده نیز لازم است.
در این زمینه روایات متعددى وارد شده است که از جمله به موارد ذیل اشاره
مىشود: پیامبر اکرم (ص) فرمود:
کسى که (بدگویی) را از برادر مؤمنش در غیاب او دور کند، سزاوار است خداوند او را از آتش برهاند.
در جایى دیگر حضرت (ص) به سرزنش کسى که به یارى غیبت شونده اقدام نکند، پرداخته، به امیرمؤمنان على (ع) میفرماید:
اى على! کسى که پیش او از برادر مسلمانش غیبت شود و بتواند آن برادر مسلمان را یارى کند، ولى کمک نکند، خداوند او را در دنیا و آخرت خوار می کند.
حضرت باقر (ع) نیز در تأیید رد کننده غیبت، و سرزنش کسى که غیبت را بشنود و رد نکند فرمود:
اگر پیش کسى، از برادر مؤمنش غیبت شود و او برادر مؤمنش را یارى کند، خداوند هم او را در دنیا و آخرت یارى مىکند؛ اما اگر بتواند کمک کند و آن غیبت را از برادرش برگرداند و این کار را نکند، خداوند او را در دنیا و آخرت خوار می کند.
پیامبر اکرم (ص) پاداش رد غیبت را بزرگ شمرده است:
اگر کسى از برادر مؤمنش غیبتى شنید و آن را رد کرد، خداوند هزار شر و بدى را از او برمی گرداند و اگر آن غیبت را رد نکرد، بلکه تعجب هم کرد، گناهش مثل همان شخصى است که غیبت می کند.
بر اساس روایتى دیگر اگر در مجلسى، پشت سر برادر مؤمنى، غیبت شود، در حالى که شخص بتواند آن را رد کند، ولى نکند، گناهش هفتاد بار بیشتر از غیبت کننده است.
همان گونه که از روایات پیشین برمی آید، اگر در مقابل غیبت سکوت شود، میدان براى غیبت کننده بازتر می شود و رد نکردن آن به منزله تشویق شخص و امضاى عملى بر گفتار او است.
ادامه دارد....
